De 403-verklaring van Shell: wat is dat nu precies?

De 403-verklaring is onderwerp van debat. Dagblad Trouw heeft ontdekt dat Shell haar 403-verklaring voor de NAM heeft ingetrokken en speculeert dat Shell niet langer aansprakelijk wil zijn voor de schade van gedupeerde Groningers. Shell ontkent: het intrekken van de 403-verklaring is juist bedoeld om transparantie te creëren rondom de NAM. Haar aansprakelijkheid zal Shell niet ontlopen, want Shell is bereid garant te staan voor schulden van de NAM richting gedupeerde Groningers.

Het zal onduidelijk blijven of Shell goede of minder goede motieven had bij het intrekken van haar ‘403-verklaring’. Echter, na het lezen van dit artikel is niet langer onduidelijk wat de 403-verklaring is. Bovendien leest u wat het verschil is tussen een 403-verklaring en een garantstelling.

De term ‘403-verklaring’ is vaktaal voor een verklaring als bedoeld in artikel 403 van het Tweede Burgerlijk Wetboek. Kort gezegd regelt dit artikel dat vennootschappen die tot een groep behoren (de zogenaamde groepsmaatschappijen) geen individuele jaarrekeningen hoeven op te stellen en te publiceren. Als aan de juiste voorwaarden is voldaan, mogen de resultaten van de groepsmaatschappijen namelijk in de jaarrekening van de moedermaatschappij worden verwerkt.

Eén van de voorwaarden van het bovengenoemde artikel is dat de moedermaatschappij door alle schuldeisers en voor alle schulden van de groepsmaatschappijen aansprakelijk kan worden gehouden. Deze aansprakelijkheid is nodig, omdat het voor schuldeisers van individuele groepsmaatschappijen moeilijker is om de financiële status van die groepsmaatschappijen te controleren.

Wenst een moedermaatschappij niet langer aansprakelijk te zijn, dan kan zij haar verklaring intrekken. Op dat moment is niet langer aan de voorwaarden voldaan en zijn de groepsmaatschappijen verplicht om op individueel niveau een jaarrekening op te stellen en te publiceren. Het wegvallen van de aansprakelijkheid van de moedermaatschappij wordt dan voor schuldeisers gecompenseerd doordat zij de kredietwaardigheid van hun wederpartij gemakkelijk kunnen controleren in diens jaarrekening.

Anders dan ‘403-verklaring’ die tot onbegrensde aansprakelijkheid van de moedermaatschappij leidt, staat het een moedermaatschappij vrij om zich slechts garant te stellen voor bepaalde, specifieke schulden of jegens specifieke schuldeisers van haar groepsmaatschappijen. In dat geval kunnen de schuldeisers waarvoor de garantstelling geldt zich verhalen op zowel het vermogen van de betreffende groepsmaatschappij als dat van de moedermaatschappij. De groepsmaatschappij en de moedermaatschappij moeten in zo’n geval een aparte jaarrekening opstellen: de garantstelling is namelijk niets anders dan een verklaring waaraan degenen tot wie de verklaring strekt rechten kunnen ontlenen. Een veelvoorkomende garantstelling is bijvoorbeeld een bankgarantie.

Bent u aandeelhouder in een moedermaatschappij en wilt u meer weten over aansprakelijkheid van groepsmaatschappijen? Sieben Advocaten adviseert u graag. Het eerste advies krijgt u gratis en vrijblijvend tijdens een kennismakingsgesprek.